Romana Mikhail Alexandrovich Bulgakov (1891 - 1940) "Mamoste û Margarita" yekem car çaryek sedsal piştî mirina nivîskar, di 1966 de, hate weşandin. Karê hema hema di cih de populerîteyek mezin peyda kir - hinekî paşê jê re "Incîlê Sixties" hate gotin. Keçên xwendegehê çîroka evîna Master û Margarita dixwînin. Mirovên xwedî mejiyek felsefî nîqaşên di navbera Pontius Pilate û Yeshua de dişopandin. Fansên edebiyata şahiyê bi Muskoviyên bêbext dikeniyan, ji hêla pirsgirêka xaniyê ve, ku ji hêla Woland û vegêra wî ve gelek caran di rewşa herî ehmaq de dihatin xera kirin.
Master û Margarita pirtûkek bêdem e, her çend zanyarên wêjeyê çalakî bi 1929 ve girêdane. Çawa ku dîmenên Moskowê tenê bi guhertinên sivik dikarin nîv sedsalê paşde an paşde bêne veguheztin, wusa jî nîqaşên di navbera Pontius Pîlatos û Yeshua de nîv hezarsalî zûtir an derengtir çêdibe. Loma jî roman hema hema di her temen û statûya civakî de nêzîkê mirov e.
Bulgakov bi romana xwe êş kişand. Wî zêdeyî 10 salan li ser xebitî, û piştî xilaskirina nivîsê nehişt ku pîlan biqedîne. Ev pêdivî bû ku ji hêla jina wî Elena Sergeevna ve, ku ji mêrê wê bi şenstir bû - wê jiyan kir ku weşana The Master and Margarita bibîne. ES Bulgakova soza ku dabû mêrê xwe bicîh anî û romanek weşand. Lê barê psîkolojîkî ji bo jinek wusa stûr jî pir giran bû - kêmtirî 3 salan piştî çapa yekem a romanê, Elena Sergeevna, ku wek prototîpa Margarita kar dikir, ji ber krîza dil mir.
1. Her çend xebata li ser romanê di 1928 an 1929-an de dest pê kir jî, yekem car M. Bulgakov di versiyona ku ji ya herî nêzikî ya ku di 27-ê Nîsanê, 2 û 14-ê Gulana 1939-an de hatî weşandin de ji hevalên xwe re "Master û Margarita" xwend. 10 kes amade bûn: jina nivîskêr Elena û kurê wê Yevgeny, serokê beşa edebî ya Theateranoya Hunerê ya Moskowê Pavel Markov û xebatkarê wî Vitaly Vilenkin, hunermend Peter Williams digel jina wî, Olga Bokshanskaya (xwişka Elena Bulgakova) û mêrê wê, lîstikvan Yevgeny Kaluzhsky, û her weha şanoger Alexey Faiko û jina wî. Taybetmendî ev e ku tenê xwendina beşa dawî, ku di nîvê meha Gulanê de pêk hat, di bîra wan de ma. Temaşevanan bi yekdengî got ku ne mimkûn e ku meriv li ser weşana romanê hesab neke - ew jî xeternak e ku meriv tenê wê radestî sansûrê bike. Lêbelê, rexnevan û weşangerê navdar N. Angarsky di sala 1938-an de li ser vê yekê peyivî, ku tenê sê beşên xebata pêşerojê bihîstibû.
2. Nivîskar Dmitry Bykov bala xwe dayê ku Moskow di salên 1938-1939-an de bûye yekcar sê berhemên edebî yên berbiçav. Wekî din, di her sê pirtûkan de, Moskow ne tenê dîmenek statîk e ku çalakî li dijî wê radibe. Bajar bi kirdarî di pirtûkê de dibe karakterek zêde. In di her sê xebatan de, nûnerên hêzên dinyayî digihîjin paytexta Yekîtiya Soviyetê. Ev Woland di Mamoste û Margarita de ye. Mîxaîl Bulgakov, jana Hasan Abdurakhman ibn-Khatab di çîroka Lazar Lagin "Pîrê Hottabych", û melek Dymkov ji xebata bîrdarî ya Leonid Leonov "Pîramîd". Her sê mêvanan di karsaziya pêşandanê ya wê demê de serkeftinek baş bi dest xistin: Woland solo pêşandan, Hottabych û Dymkov di çerkez de xebitîn. Ev sembolîk e ku hem şeytan û hem jî milyaket ji Moskowayê derketine, dema ku jîn li paytexta Soviyetê cîh girtiye.
3. Rexnegirên edebî heya heşt çapên cihêreng ên Master û Margarita dihejmêrin. Wan nav, navên kesayetan, beşên dastanê, dema çalakiyê û hetta şêwaza vegotinê guherandin - di çapa yekem de ew di kesê yekem de tête kirin. Xebata çapa heştemîn hema hema heya mirina nivîskar di 1940-an de dom kir - Mikhail Bulgakov di 13-ê Sibatê de guhertinên dawî kir. Di heman demê de sê çapên romana qedandî jî hene. Ew bi navên berhevkarên jin têne veqetandin: "Edited by E. Bulgakova", "Edited by Lydia Yanovskaya", "Edited by Anna Sahakyants". Redaksiyona jina nivîskar dê bikaribe tenê yên ku di destên wan de çapên kaxezî yên 1960-an hene veqetîne; ew pir dijwar e ku meriv wan li ser Internetnternetê bibîne. Erê, û nivîsara weşana kovarê ne tekûz e - Elena Sergeevna mikur hat ku di dema gotûbêjê de li edîtoriya "Moskow" ê wê ji her sererastkirinê razî bû, heke tenê roman biçûya çapê. Anna Saakyants, ku di 1973-an de çapa yekem a bêkêmasî ya romanê amade dikir, gelek caran got ku Elena Sergeevna gelek sererastkirinên xwe li ser nivîsê, yên ku redaktor neçar bûn ku paqij bikin, kir (E. Bulgakova di 1970 de mir). Staff edîtoriya Sahakyants bixwe û Lydia Yanovskaya bi hevoka yekem a romanê ve dikare were veqetandin. Sahakyants "du welatî" li hewzên Patriarch girtin, û Yanovskaya "du welatî".
4. Romana "Master û Margarita" yekem car di du hejmarên kovara edebî "Moscow" de hate weşandin, û ev hejmar li pey hev nebûn. Beşa yekem di Hejmara 11-an de ji bo 1966-an, û ya duyemîn jî di No. 1-an de ji bo 1967-an hate weşandin. Valahiyek bi hêsanî hate şirove kirin - kovarên wêjeyî yên li Yekîtiya Soviyetê bi abonetiyê hatin belav kirin, û ew di Kanûnê de hate weşandin. Beşa yekem a "Master û Margarita", ku di Çiriya Paşiyê de bi daxuyaniya beşa duyemîn di Çile de hate weşandin, reklamek mezin bû, bi hezaran aboneyên nû dikişand. Guhertoya nivîskarê romanê ya di kovarê de sererastkirinek cidî kiriye - ji% 12 metn kêm bûye. Monologa Woland a di derheqê Muscovites de ("pirsgirêka xanî wan xera kir ..."), heyrana Natasha ya xatûna xwe û hemî "tazî" ya ji danasîna topa Woland hatin rakirin. Di 1967-an de, roman du caran bi tevahî hate weşandin: bi zimanê estonî ji hêla weşanxaneya Eesti Raamat ve û bi rûsî jî li Parîsê ji hêla YMKA-Press ve.
5. Sernavê "The Master and Margarita" yekem carî hema kurtedemek berî bidawîbûna xebata romanê, di Çirî 1937 de derket. Ev ne tenê hilbijartina sernavek bedew bû, guhertinek wusa tê wateya ji nû ve ramankirina têgeha xebatê. Li gorî sernavên berê - "Nûjayê Endezyar", "Sêrbazê Reş", "Thelahiyatnasê Reş", "aneytan", "Sêrbazê Mezin", "Horseshoe of a Xerîb" - eşkere ye ku roman diviya bû çîrokek li ser serpêhatiyên Woland li Moskowê be. Lêbelê, di dema xebata xwe de, M. Bulgakov perspektîfa semantîkî guherand û xebatên Mamoste û hezkiriyê wî derxist pêş.
6. Dîsa di destpêka 1970-an de, xeberek ku ji hêla xwezaya xwe ve bêaqil bû, xuya bû, ku, îro jî berdewam dike. Li gorî vê fabê, Ilya Ilf û Yevgeny Petrov, piştî ku li Mamoste û Margarita guhdarî kirin, soz dan Bulgakov ku ew ê romanê biweşîne heke wî beşên "kevnar" derxîne, tenê serpêhatiyên Moskowê bimîne. Nivîskarên (an nivîskarên) bihîstinê di nirxandina giraniya nivîskarên "12 kursî" û "Goşeya Zêrîn" de di cîhana wêjeyê de bi tevahî kêm bûn. Ilf û Petrov li ser bingehek mayînde wekî feuilletonîstên Pravda-yê tenê xebitîn, û ji bo tinazên xwe wan timûtim qefes ji nanê şîvê distînin. Carcarinan wan bêyî qutkirin û xweşikkirina felavoya xwe jî çap nekir.
7. Di 24-ê Avrêl 1935-an de, li Balyozxaneya Amerîkî li Moskowê, ku di dîroka dîplomasiya Amerîkî ya li Rûsya û Yekîtiya Soviyetê de, wekhevî tune, pêşwaziyek bi heybet hate kirin. Balyozê nû yê Amerîkî, William Bullitt, karî Moskowê bandor bike. Salonên balyozxaneyê bi darên zindî, kulîlk û ajalan hatin xemilandin. Xwarin û muzîk ji pesnê wêdetir bûn. Di pêşwaziyê de ji bilî I. Stalîn, tev elîta Soviyetê beşdar bû. Bi destê sivik ê E. Bulgakova, ku teknîkî bi kîtekît şirove kir, ew hema hema bûyerek sereke di dîroka Master û Margarita de tête hesibandin. Bulgakov hatin vexwendin - Mikhail Alexandrovich bi Bullitt re nas bû. Ez neçar bûm ku di heman Torgsin de, ku dê paşê di romanê de were xera kirin, kinc û pêlavek reş bikirim. Xwezaya hunerî ya Elena Sergeevna ji sêwirana pêşwaziyê şok bû, û ew ji rengên di danasîna wê de poşman nebû. Derketibû holê ku Bulgakov ne hewce bû ku xeyal bike ku li ser dorhêla topa li aneytan bêje - wî rewşa navxweyî ya balyozxane û mêvanan vegot, navên cûda li wan kir. Lêkolînerên din Bulgakov hîn bêtir pêşve çûn - Borîs Sokolovê nefret perçe ji hemî kesan, her weha bi bez beşdarên topê şirove kir, ew di elîta Soviyetê de prototîp dîtin. Bê guman, afirandina wêneyê topê, Bulgakov hundirên Spaso-House bikar anî (wekî avahiya balyozxaneyê tê gotin). Lêbelê, ew bêaqilî ye ku meriv bifikire ku yek ji mezintirîn hunermendên peyvê li cîhanê bêyî beşdarî pêşwaziya navdar nekare li ser goştê qirçîna li ser komirê an li ser hundurê qesrê binivîse. Jêhatîbûna Bulgakov hişt ku wî bûyerên ku bi hezaran sal berê qewimîne, bila bila celebek partiya êvarê bibîne.
8. Navek ji bo rêxistina nivîskaran hilbijart, Bulgakov ji nivîskarên Moskowê spart. Hêza wê hingê ya afirandina kurtenivîsên nediyar ên ji bo kurtbûna axaftinê him nivîskar kêfxweş dikir û him jî aciz dikir. Di Notên li ser Cuffs de, ew li ser diruşma ku wî li stasyona trênê "Duvlam!" - "Bîst salvegera Vladimir Mayakovsky". Ew ê bihata navê saziya nivîskaran "Vsedrupis" (Dostaniya Giştî ya Nivîskaran), "Vsemiopis" (Civata Nivîskarên Cîhanî) û heta "Vsemiopil" (Komeleya Nivîskar û Nivîskaran a Cîhanê). Ji ber vê yekê navê paşîn Massolit (an "Wêjeya Giran" an "Komeleya Nivîskarên Moskow") pir bêalî xuya dike. Bi heman rengî, rûniştina hewşa havînê ya nivîskaran Peredelkino Bulgakov dixwest ku navê "Peredrakino" an "Dudkino" bike, lê xwe bi navê "Perelygino" bi sînor kir, her çend ew ji peyva "Derewker" jî tê.
9. Gelek Muscovîtên ku "Master û Margarita" jixwe di salên 1970-an de dixwînin bi bîr anîn ku li cihê ku Berlioz di salên romanê de hat jêkirin xetên tramwayê tune. Ne gengaz e ku Bulgakov bi vê yekê nizanibûya. Bi îhtîmaleke mezin, wî ji ber nefreta xwe ya ji vî rengî veguhastinê bi zanebûn bi tramwayê Berlioz kuşt. Demek dirêj Mikhail Alexandrovich li rawestgeheke tramwayê ya qelebalix de dijiya, guhdariya hemî detayên deng ên tevger û seyrûsefera rêwiyan dikir. Wekî din, di wan salan de, şebekeya tramwayê her gav fireh dibû, rê dihatin guhertin, li cihekî wan rêl danîn, çûnûhatin saz kirin, û hîn jî tramvayê pir qelebalix bûn, û her rêwîtiyek veguherî êş.
10. Bi analîzkirina metna romanê û notên pêşîn ên M. Bulgakov, mirov dikare bigihîje vê encamê ku Margarita neviyê-neviyê pir Queen Queen a Margot bû, ku Alexander Dumas romana xwe ya bi heman navî diyarî wî kir. Koroviev pêşî ji Margarita re dibêje "şahbanûya geş Margot", û dûv re jî qala dapîra-dapîra xwe û hin dawetek bixwîn dike. Marguerite de Valois, prototîpa Queen Margot, di jiyana xwe ya dirêj û bi bûyer de bi mêran re, tenê carekê zewicî bû - bi Henry of Navarse. Daweta wan a bi heybet a li Parîsê di 1572-an de, ku hemî mîrekiyên Fransî anî ba hev, bi qetlîamê, bi nasnav endedeva St. Bartholomew û "daweta bixwîn" bi dawî bû. Gotinên Koroviev û cinê mirinê Abadon, ku şeva St. Bartholomew li Parîsê bû, piştrast dike. Lê li vir çîrok diqede - Marguerite de Valois bê zarok bû.
11. Lîstika şetrencê ya Woland û Behemoth, ku hema hema bi hatina Margarita re qut bû, wekî hûn jî dizanin, bi perçeyên zindî re hate lîstin. Bulgakov dilkêşek şetrencê dilkêş bû. Wî ne tenê xwe lîst, lê her weha bi werzîş û nûbûnên afirîner ên şetrencê jî eleqedar bû. Danasîna lîstika şetrencê ya di navbera Mikhail Botvinnik û Nikolai Ryumin de nikaribû bi wî re derbas bibe (û dibe ku ew bi xwe jî şahidî kir). Dûv re lîstikvanên şetrencê di çarçoveya şampiyoniya Moskowê de bi perçeyên zindî lîstikek lîstin. Botvinnik ku reş dilîst, di gava 36-an de bi ser ket.
12. Lehengên romana "Master û Margarita" ji Moskowê diçin Vorobyovy Gory ne tenê ji ber ku yek ji bilindtirîn deverên bajêr li wir e. Katedrala Xilaskarê Mesîh hate sêwirandin ku li Girê Vorobyovy were çêkirin. Jixwe di 1815-an de, projeya perestgehek bi minasebeta Mesîh Xilaskar û serfiraziya artêşa Rûsî di Paterê Niştimanî de ji hêla Alexander I. ve hate pejirandin. Mîmarê ciwan Karl Vitberg plan kir ku perestgehek 170 metroyî ji erdê bilind, bi derenceyek sereke 160 metre fireh û qubek bi diameter 90 metre ava bike. Vitberg cîhê îdeal hilbijart - li quntara çiyayan ku ji avahiya sereke ya Zanîngeha Dewletê ya Moskowê hinekî nêzîkê çem e. Dûv re ew bajarekî Moskowê bû, ku di navbêna riya Smolensk de cih digirt, ku Napoleon tê de Moskova bû, û Kaluga, ku pê re wî bi rûmet paşde vekişiya. Di 24 Çirî 1817 de, kevirê bingehîn ê perestgehê pêk hat. Di merasîmê de 400 hezar kes amade bûn. Alas, Karl, ku di pêvajoya avakirinê de xwe gihand Alexander, qelsiya axên herêmî li ber çavan negirt. Ew bi xapandinê hate tawanbarkirin, avahî hate rawestandin, û Katedrala Mesîh Xilaskar li ser Volkhonka hate çêkirin. Nebûna perestgeh û patronê wê, aneytan di romana "The Master and Margarita" de li Girê Sparrow cîh girt.
13. Platforma deşta li serê çiyê, ya ku Pontius Pilate di fînala romanê de li ser kursiyek li kêleka pûlekek ku nayê zuwa rûniştiye, li Swîsreyê ye. Ne dûrî Lucerne ye, çiyayek serûpel heye ku jê re Pîlatos dibêjin. Ew dikare di yek ji fîlimên James Bond de were dîtin - li serê çiyayek qeşagirtî restoranek dor heye. Gora Pontius Pîlatos li cîhek nêz e. Her çend, dibe ku, M. Bulgakov bi hêsanî ji alîyê konsonansê ve hatibe kişandin - "pilleatus" bi Latînî "hat hest", û Çiyayê Pîlatos, bi ewran dorpêçkirî ye, timûtim dişibihe kumê.
14. Bulgakov bi durustî cihên ku çalakiya Mamoste û Margarita lê pêk tê bi durustî vegot. Ji ber vê yekê, lêkolîneran karîn gelek avahî, xanî, sazî û apartmanan destnîşan bikin. Mînakî, Mala Griboyedov, ku di dawiyê de ji hêla Bulgakov ve hate şewitandin, tê gotin. House of Herzen (şoreşgerekî agirî yê London bi rastî jî lê çêbû). Ji 1934-an ve, ew bêtir wekî Mala Nivîskarên Navendî tê nas kirin.
15. Sê xanî di heman demê de di binê mala Margarita de cî digirin û nagirin. Manşana li 17 Spiridonovka li danasînê guncaw e, lê li cîhê hev nayê. Xanûna jimare 12 li Vlasyevsky Lane bi tevahî di cîh de radiweste, lê li gorî vegotinê, ev qet ne mala Margarita ye. Di dawiyê de, ne dûr, li 21 Ostozhenka, xaniyek ku balyozxaneya yek ji welatên Ereb lê dimîne heye. Ew di vegotinê de dişibihe, û ne di cîh de ne ew qas dûr e, lê baxçeyê ku Bulgakov şirove kiriye tune û qet jî tunebû.
16. Berevajî, bi kêmî ve du apartman ji bo mala Mamoste guncan in. Xwediyê yekem (9 rêça Mansurovsky), lîstikvan Sergei Topleninov, bi zor ji vegotinê bihîst, du jûreyên xwe yên li jêrzemînê nas kir. Pavel Popov û jina wî Anna, neviyê Leo Tolstoy, hevalên Bulgakov, jî li jimara 9-ê û her weha di nîv-jêrzemîna du-ode de, lê di xeta Plotnikovsky de li xanî diman.
17. Tê zanîn ku di romanê de apartmanê hejmar 50 di xaniyê jimare 302-bis de cih digire. Di jiyana rast de, Bulgakov di xaniyê jimare 50 yê li Kolana Bolshaya Sadovaya 10 de dijiyan. Li gorî vegotina xanî, ew tam hev digirin, tenê Mikhail Alexandrovich qata şeşan a ku tune ye, bi avahiya pirtûkê ve girêdide. Apartmanê Hejmar 50 niha Muzeya Mala Bulgakov lê dimîne.
18. Torgsin ("Bazirganiya bi Biyaniyan re") pêşengê delala navdar "Smolensk" an Gastronome # 2 bû (Gastronome # 1 "Eliseevsky" bû). Torgsin tenê çend salan hebû - zêr û zêr, ji bo ku welatiyên Soviyetê dikaribûn bi riya pergala kûp-bonan li Torgsin bikirin, bidawî bû, û dikanên din ji bo biyaniyan hatin vekirin. Lêbelê, "Smolenskiy" hem di nav cûrbecûr berheman de û hem jî di asta xizmetê de marqeya xwe demek dirêj parast.
19. Weşandina metna tevayî ya romana "Master û Margarita" li Yekîtiya Soviyetê û li derveyî welêt ji hêla Konstantin Simonov ve pir hate hêsankirin. Ji bo jina Bulgakov, Simonov şexsiyeta Yekîtiya Nivîskaran bû ku Mikhail Alexandrovich perîşan dikir - sekreterê ciwan ê Yekîtiya Nivîskarên Yekîtiya Soviyetê ya Sovyetistanê ku zû kariyeriyek çêkir û ket korîdorên desthilatdariyê. Elena Sergeevna bi tenê ji wî nefret kir. Lêbelê, Simonov bi enerjiyek wusa tevgeriya ku piştra Elena Sergeevna mikur hat ku ew naha bi wî re bi heman hezkirina ku berê wî pê re derman kiriye re tevdigere.
20Li dû derketina Master û Margarita bi rastî gelek belavokên biyanî hatin şopandin. Bi kevneşopî, weşanxaneyên koçber yekem hustu bûn. Tenê piştî çend mehan, weşangerên herêmî dest bi weşandina wergerên romanê li ser zimanên cihêreng kirin. Mafê mafên nivîskarên Sovyetê yên di dawiya 1960 û destpêka 1970 de li Ewropa bi helwesta herî sar re rû bi rû ma. Ji ber vê yekê, sê wergerandinên Italiantalî an du wergerandinên Tirkî dikarin di heman demê de ji çapê derkevin. Heya di bingeha tekoşîna mafên çapê ya Dewletên Yekbûyî de, du werger hema hema bi hev re hatin weşandin. Bi gelemperî, çar wergerandinên romanê bi almanî hatin weşandin, û yek ji wan guhertoyên li Bukuresht hate weşandin. Rast e, zimanê Romanî di windabûnê de namîne - wî çapa xweya Bûkarest jî girt. Wekî din, roman li Hollandî, Spanishspanî, Danîmarkî Swêdî, Fînî, Serbo-Croatian, Çekî, Slovakî, Bulgarî, Polonî û bi dehan zimanên din hatiye wergerandin.
21. Di nihêrîna pêşîn de, Mamoste û Margarita xewnek fîlimçêker e. Qehremanên rengîn, yekcar du rêzikên çîrokan, evîn, buxtan û xiyanet, henek û tinazên eşkere. Lêbelê, ji bo ku meriv adaptasyonên fîlimê yên romanê bihesibîne, tilî bes in. Pancaka yekem, wekî her carî, gûr bû. Sala 1972 Andrzej Wajda fîlima Pîlatos û Yên Din derhêner kir. Jixwe bi navê wê diyar e - Polonî yek çîrok girt. Wekî din, wî geşedana dijberiya di navbera Pîlatos û Yeshua de gihand roja îroyîn. Hemî derhênerên din navên orîjînal çênekirine. Alexander Alexander Petrovich-ê Yûgoslavî di heman demê de du pîlan nekişand - di fîlima wî de rêza Pîlatos û Yeshua di şanoyê de lîstik e. Fîlima epokal di 1994 de ji hêla Yuri Kara ve hate kişandin, yê ku karibû hemî elîtên wê demê yên sînemaya Rûsî bikişîne kişandinê. Fîlim baş derket, lê ji ber lihevnekirina derhêner û hilberîneran, wêne tenê di sala 2011 de - 17 sal piştî kişandina fîlimê derket. Di 1989 de, li Polonya rêzefîlmek televîzyonek baş hate kişandin. Tîmê Rûsî di bin rêberiya derhêner Vladimir Bortko (2005) de jî karekî baş kir. Derhênerê navdar hewl da ku rêzefîlmên televîzyonê heta ku mimkûn e ku nêzîkê metna romanê bibe, û ew û ekîban biser ketin. In di sala 2021 de, derhênerê fîlimên "Leheng No. 17" û "The Crew" Nikolai Lebedev dê guhertoya xweya bûyerên Yershalaim û Moskowê bikişîne.
